Niedobory żelaza w okresie ciąży
Ciąża to wymagający czas zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka. Prawidłowy rozwój płodu zależy od odpowiedniej podaży składników odżywczych, takich jak witaminy i mikroelementy. Niedobory żelaza zwiększają ryzyko komplikacji, a nawet mogą prowadzić do poronienia.
Ciąża to wymagający czas zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka. Prawidłowy rozwój płodu zależy od odpowiedniej podaży składników odżywczych, takich jak witaminy i mikroelementy. Niedobory żelaza zwiększają ryzyko komplikacji, a nawet mogą prowadzić do poronienia, dlatego zaleca się regularne badania kontrolne w celu wykrycia i uzupełnienia ewentualnych deficytów. Jednym z podstawowych badań jest morfologia, która może ujawnić niedobory żelaza – mikroelementu kluczowego dla transportu tlenu w organizmie. Brak żelaza negatywnie wpływa na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka, a jego niedobory mogą występować w różnym nasileniu: od stadium przedutajonego, przez utajone, aż po anemię. Niedokrwistość u ciężarnych jest powszechnym problemem – w Europie dotyka ona nawet 26% przyszłych matek.
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży
W okresie ciąży zapotrzebowanie na żelazo znacznie wzrasta ze względu na intensywne zmiany zachodzące w organizmie kobiety, m.in. zwiększenie objętości osocza (o około 50%) i masy erytrocytów. W ciągu całej ciąży do łożyska przekazywane jest około 650 mg żelaza. W miarę trwania ciąży potrzeba na ten pierwiastek wzrasta, a zalecane dzienne spożycie (RDA) dla ciężarnych wynosi 27 mg.
Źródła żelaza w diecie
Żelazo najlepiej przyswajalne (tzw. hemowe) znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wołowina, drób czy jaja. Jednak wątróbka, która jest szczególnie bogatym źródłem żelaza, nie jest zalecana w ciąży ze względu na dużą zawartość witaminy A. Alternatywne źródła roślinne, jak rośliny strączkowe, natka pietruszki czy produkty pełnoziarniste, mają niższą przyswajalność żelaza. Dodatkowo, pewne składniki żywności (np. polifenole, szczawiany) mogą ograniczać jego wchłanianie. Wysokie zapotrzebowanie na żelazo, ograniczenia w diecie i częste problemy z mdłościami oraz specyficzne zachcianki w ciąży sprawiają, że kontrola poziomu żelaza jest szczególnie ważna.
Objawy i skutki niedoboru żelaza w ciąży
Niedobór żelaza objawia się bladością skóry, łamliwością włosów i paznokci, pękaniem kącików ust, osłabieniem pamięci, chronicznym zmęczeniem, obniżoną odpornością, zaburzeniami rytmu serca i problemami z gojeniem ran. W ciąży niedobór żelaza zwiększa ryzyko przerostu łożyska, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, a nawet zgonu matki lub dziecka. U noworodków matek z anemią stwierdzono niższe stężenia hemoglobiny i zmniejszone zapasy żelaza, co może wpływać na rozwój układu nerwowego i sprzyjać zaburzeniom poznawczym, pamięciowym, a także zwiększać ryzyko chorób takich jak schizofrenia i autyzm.
Jak zapobiegać niedoborom żelaza?
Aby zminimalizować ryzyko niedoborów żelaza, warto zaplanować ciążę i odpowiednio się do niej przygotować, dbając o właściwy poziom ferrytyny (około 70 µg/l). Hemoglobina spada jako ostatnia, więc niska ferrytyna jest często pierwszym wskaźnikiem problemów z żelazem. Niski poziom ferrytyny może wynikać np. z przewlekłych infekcji. Warto również zmienić nawyki żywieniowe, takie jak unikanie kawy i herbaty do posiłków bogatych w żelazo oraz dodawanie do nich witaminy C, co zwiększa przyswajalność tego pierwiastka. Jeśli poziom żelaza nie był wystarczający przed ciążą, można rozważyć suplementację – badania sugerują, że profilaktyczne przyjmowanie żelaza zmniejsza ryzyko niedoboru o 67%. Należy jednak pamiętać, że nadmiar żelaza również może być szkodliwy.
Przy wyborze suplementu żelaza warto zwrócić uwagę na jego formę chemiczną – diglicynian żelaza (chelatu) jest najlepiej przyswajalną i łagodną dla przewodu pokarmowego postacią żelaza, a także mniej podatną na interakcje z innymi składnikami diety. Dzięki temu, nawet jeśli suplementacja jest prowadzona podczas posiłków, obawy o ograniczoną absorpcję są mniejsze.
—
Artykuł sponsorowany